Η ατοπική δερματίτιδα, είναι μια χρόνια, κνησμώδης δερματική νόσος η οποία είναι πολύ κοινή στα παιδιά, μπορεί όμως να εμφανισθεί και σε οποιαδήποτε άλλη ηλικία. Είναι επίσης γνωστή και ως ατοπικό έκζεμα. Εμφανίζεται σε άτομα, τα οποία παρουσιάζουν «ατοπική» προδιάθεση. Τα άτομα αυτά έχουν ορισμένα ή και όλα από τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: ατοπική δερματίτιδα, άσθμα, αλλεργική ρινίτιδα, αλλεργική επιπεφυκίτιδα, υπερκινητικότητα, οικογενειακό ιστορικό άσθματος, θυλακική υπερκεράτωση, πάχυνση του δέρματος (λειχηνοποίηση), έκζεμα θηλών, κ.ά.
Η ατοπική δερματίτιδα δεν είναι μεταδοτική. Εμφανίζεται ως αποτέλεσμα μιας πολύπλοκης αλληλεπίδρασης γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Αυτοί περιλαμβάνουν τις ερεθιστικές ουσίες του δέρματος, τον καιρό, τη θερμοκρασία και μη ειδικές αιτίες. Υπάρχει μεγάλη ποικιλομορφία στην εμφάνιση της ατοπικής δερματίτιδας. Από καιρού εις καιρόν, τα περισσότερα άτομα, παρουσιάζουν κρίσεις με φλεγμονώδεις, ερυθρωπές, καμιά φορά φυσαλιδώδεις και διαπυημένες πλάκες. Στις φάσεις ύφεσης, το δέρμα μπορεί να είναι φυσιολογικό ή να εμφανίζει ξηρές, πεπαχυσμένες και κνησμώδεις περιοχές.
Στα βρέφη κάτω του ενός έτους, το έκζεμα μπορεί να είναι διάσπαρτο. Το δέρμα είναι ξηρό, ερυθρό και παρουσιάζει απολέπιση, ενώ συνήθως, ξεκινά, απ’ τα μάγουλα των βρεφών.
Στην παιδική ηλικία, το έκζεμα προσβάλλει τους καρπούς, τους αγκώνες, τους αστραγάλους, τα γόνατα και τα γεννητικά όργανα, ενώ είναι ιδιαίτερα κνησμώδες. Στα μεγαλύτερα παιδιά, προσβάλλονται οι καμπτικές επιφάνειες. Το δέρμα είναι πεπαχυσμένο λόγω της τριβής και του ξυσίματος. Στους ενήλικες, η ατοπική δερματίτιδα είναι πιο εντοπισμένη και εμφανίζεται στα χέρια ή σαν επαγγελματική δερματίτιδα εξ’ επαφής. Επίσης, συχνά επιμολύνεται από σταφυλόκοκκο.
Η ατοπική δερματίτιδα προσβάλλει το 15-20% των παιδιών και μόνο το 1-2% των ενηλίκων. Συνήθως, ξεκινά σε ηλικία κάτω των δύο ετών. Η δερματίτιδα βελτιώνεται στα περισσότερα παιδιά. Σε ηλικία 18 μηνών η νόσος έχει παρέλθει στο 50% των ασθενών. Δυσμενείς προγνωστικοί παράγοντες είναι οι ακόλουθοι:
- Επίμονο ξηρό ή κνησμώδες δέρμα
- Εκτεταμένη δερματίτιδα
- Συνυπάρχουσα αλλεργική ρινίτιδα
- Οικογενειακό ιστορικό ατοπικής δερματίτιδας
- Άσθμα
- Μικρή ηλικία έναρξης και θήλυ φύλο
Τα άτομα που ζουν σε αστικές περιοχές με χαμηλή υγρασία παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο για την ανάπτυξη της νόσου.
Η διάγνωση βασίζεται στην κλινική εικόνα, στο ιστορικό του ασθενούς, ενώ χρήσιμες είναι και οι αλλεργικές δοκιμασίες (επιδερμιδικές δοκιμασίες, δοκιμασίες νυγμού, εξετάσεις αίματος).
Η θεραπεία, περιλαμβάνει την αποφυγή εκλυτικών παραγόντων όπως η σκόνη, η γύρη, το τρίχωμα των ζώων, η μούχλα, τα λούτρινα ζωάκια, η χλωρίνη, ο καπνός του τσιγάρου, οι ξηροί καρποί, το γάλα, το σιτάρι, τα θαλασσινά, τα ασπραδια αυγών κ.ά. Η συχνότητα θετικών αντιδράσεων σε αεροαλλεργιογόνα αυξάνει με την ηλικία, ενώ η συχνότητα θετικών αντιδράσεων σε τροφικά αλλεργιογόνα μειώνεται με την ηλικία.
Άλλοι παράγοντες οι οποίοι επιδρούν στην επιδείνωση του νοσήματος, είναι συναισθηματικοί, όπως άγχος, απογοήτευση και θυμός, λόγοι προσωπικοί και μεγάλες αλλαγές στη ζωή όπως απώλεια αγαπημένου προσώπου, διαζύγιο, απόλυση από εργασία κ.ά.
Ο καιρός, και ιδιαίτερα ο χειμώνας, τα μέρη που έχουν έντονη εσωτερική θέρμανση, τα παρατεταμένα ζεστά μπάνια όπως επίσης και μια λοίμωξη, μπορεί να προκαλέσουν επιδείνωση της νόσου.
Στην ατοπική δερματίτιδα, πραγματοποιείται απώλεια της υγρασίας της επιδερμίδας με ρήξη του επιδερμιδικού φραγμού. Επίσης, το σημαντικότερο σύμπτωμα το οποίο συνεπάγεται πολλές άλλες εκδηλώσεις της νόσου, είναι ο κνησμός.
Στοχεύουμε στην καταπολέμηση αυτών των παραγόντων με τη χρήση διαφόρων σκευασμάτων. Από τοπικά σκευάσματα, χρησιμοποιούμε καλλυντικά όπως μπάνια βρώμης, λοσιόν, γαλακτώματα, ενυδατικούς παράγοντες, σκευάσματα με ουρία, πίσσα, και ειδικά σαπούνια. Τα μαλακτικά για την προστασία και την αποκατάσταση του φραγμού της κερατίνης στιβάδας θα πρέπει να χρησιμοποιούνται μαζί με άλλες τοπικές θεραπείες και πρέπει να συνεχίζονται για πολύ καιρό μετά τη διακοπή των τοπικών κορτικοστεροειδών. Η άμεση λίπανση μετά το λουτρό, είναι πολύ αποτελεσματική. Έλαια λουτρού μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην περίπτωση αυτή και κατά το ντους.
Τα τοπικά φαρμακευτικά σκευάσματα περιλαμβάνουν κορτιζονούχα, αντιβιοτικά, tacrolimus και pimecrolimus. Yγρά περιτυλίγματα χρησιμοποιούνται για σύντομα διαστήματα κατά τη διάρκεια οξείων εξάρσεων. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μέσο επικάλυψης μετά από τοπική θεραπεία για να αυξήσουν την απορρόφηση. Προστατεύουν επίσης από το επίμονο ξύσιμο και μειώνουν τον κνησμό δροσίζοντας το δέρμα.
Σπανίως, χορηγούνται φάρμακα από το στόμα όπως κορτιζόνη, κυκλοσπορίνη, αζαθειοπρίνη, ενώ συνήθως χορηγούνται τα αντιϊσταμινικά. Η φωτοθεραπεία ως θεραπευτική μέθοδος επιλέγεται σπάνια.
*Άρθρο στον Οδηγό Υγείας, 2012
Είτε έχετε κάποιο δερματολογικό πρόβλημα, είτε όχι, η επικοινωνία με τη δερματολόγο σας μπορεί να σας βοηθήσει να ανακαλύψετε πόσες εναλλακτικές επιστημονικές προσεγγίσεις υπάρχουν για να βελτιώσετε και να διατηρήσετε την υγεία του δέρματός σας, σε κάθε ηλικία!
Για περισσότερες πληροφορίες καλέστε στο 2610 220 839 ή επικοινωνήστε μέσω της φόρμας επικοινωνίας πατώντας ΕΔΩ